Dongéng Sakadang Kuya jeung Sakadang Monyét Melak Cau

Anu pundung téh henteu lila. Ngan sapeuting. Isukna, isuk-isuk Sakadang Monyét geus datang deui nyampeukeun ka Sakadang Kuya.
"Sakadang Kuya!"
"Kuk!"
"Keur naon?"
"Ah biasa wé keur moyan," tembal Sakadang Kuya anu keur cinutrung dina batu. "Ari tadi peuting saré di mana Sakadang Monyét téh?" Sakadang Kuya malik nanya.
"Di ditu, di deukeut kebon Pa Tani."
"Baruk? Naha manéh teu sieun ku Pa Tani?"
"Ah, henteu, da Pa Tanina ogé areuweuh. Imahna ogé katénjo kasorong. Jigana keur arindit jauh."
"Kadé ah, sing ati-ati mun papanggih Pa Tani. Pa Tani téh manusa. Manusa téa hararak jeung sagala beuki deuih!"
"Sing percaya wé atuh ka uing!"
Jempé sajongjongan. Pok Sakadang Monyét nyarita deui.
"Lain, Sakadang Kuya, uing téh kabita ku Pa Tani."
"Kabita kumaha?"
"Kabita ku cara hirupna, meni asa garenah. Geura baé, mun hayang barangdahar, teu kudu kukurilingan heula néangan dahareun cara urang. Béas kari nutu. Atuh deungeunna kari ngala di kebon. Geus puguh sabangsa lalab mah. Asal daék ngalana. Kabéh aya di kebonna."
"Atuh kudu daék ngebon, Jang, mun hayang kitu mah."
"Enya, kumaha lamun ayeuna urang ngebon nurutan Pa Tani? Meureun mun hayang baranghakan téh teu kudu kukurilingan heula cara ayeuna. Kari ngala wé di kebon."
"Alus tah, Jang, pikiran téh. Ngan melak naon nya anu pantes keur urang?"
"Ku lantaran uing mah karesep teh cau, kumaha upama melak tangkal cau?"
"Hih, da uing ogé resep kana cau mah!"
Duanana sapuk rék melak cau.
"Tapi di mana melakna?" Sakadang Monyét nanya.
"Ah, didinya wé tah, di hilir, di sisi leuwi. Di dinya aya tanah kosong, meujeuhna mun ku urang dikebonan téh. Tanahna ogé alus di dinya," témbal Sakadang Kuya.
"Naha lain di girang wé atuh, deukeut ka basisir?"
"Di dinya mah tanahna kurang hadé, geus campur jeung keusik."

Sapuk bae rék ngebon cau di tanah kosong sisi leuwi. Ari binihna rék ngala di kebon Pa Tani. Kabeneran Pa Tanina keur euweuh. Malah dina ayana ogé, moal ambek sugan ari dipenta binih cau mah. Asal ulah diala cauna wé, komo anu geus asak dina tangkal mah.

Bring atuh Sakadang Kuya Jeung Sakadang Monyét indit ka kebon Pa Tani.
"Ari Sakadang Kuya rek melak naonana?" Sakadang Monyét nanya.
"Uing mah rek melak anakna wé."
"Har, atuh lila kana buahanana ari melak anakna mah."
"Éh, da kitu biasana, ari melak cau mah kudu anakna."
"Ah, teu kitu! Uing mah rék melak jantungna wé," ceuk Sakadang Monyét.
"Naha?"
"Ari Sakadang Kuya, bodo téh dibéakkeun ku sorangan. Yeuh, ari cau teh asalna tina jantung. Anu matak uing mah arék melak jantungna, ambéh téréh kaala buahna," ceuk Sakadang Monyét bari semu ngécé ka Sakadang Kuya.
"Ah, uing mah rék nurutkeun tali paranti wé, melak anakna, anak cau."
"Heug atuh, Sakadang Kuya melak anakna, uing melak jantungna. Ayeunamah urang paheula-heula buahan! Pasti pelak uing anu pangheulana buahan mah!" ceuk Sakadang Monyet, yakin pisan.

Caritana éta dua sobat téh geus marelak cau di tanah nu di sisi leuwi téa. Sakadang Kuya melak anakna, anak cau, ari Sakadang Monyét melak jantungna. Saminggu ti harita, pelak cau teh ditaréang.

"Sakadang Kuya, pelak cau téh geus kumaha?" Sakadang Monyét nanya.
"Karak lilir nu uing mah. Ari nu Sakadang Monyet geus kumaha?"
"Geus beukah, sakeudeung deui ogé geura bijil buahna," ceuk Sakadang Monyét, bungah naker.

Samingggu deui ti harita, maranéhna naréang deui pelak cauna.
"Sakadang Kuya, pelak cau téh ayeuna geus kumaha?" ceuk Sakadang Monyét.
"Anu uing mah geus bijil pucuk. Ari nu Sakadang Monyét kumaha?"
"Pelak uing mah atung-atung énéh aé," tembal Sakadang Monyét ngabeléhém. Maksudna mah jantung-jantung kénéh baé.
Selang saminggu, pelak cau téh ditaréang deui.

"Ayeuna geus kumaha pelak cau téh," Sakadang Monyét nanya.
"Tuh, geus bijil pucuk tilu. Ari nu Sakadang Monyét?"
"Atung-atung énéh aé."
Beuki lila, pelak cau Sakadang Kuya beuki ngagedéan, malah morontod jadina ogé, kawantu tanahna subur. Ari pelak jantung Sakadang Monyét mah, tibatan jadi kalah ka buruk. Nampuyak digembong laleur.

"Ning alah uyuk sia mah!" ceuk Sakadang Monyét bari nalapung pelak jantungna. Sakadang Kuya uruk mesém nénjo kalakuan Sakadang Monyét kitu téh. Na jero haténa mah nyeungseurikeun, bari gegerentes, "Dasar kokolot begog! Henteu umum atuh melak cau jantungna mah!"

Ahirna di dinya téh ngan aya pelak cau anu Sakadang Kuya. Geus kitu mah diarantep wé, teu ditéang-téang deui. Engké cenah lamun kira-kira buahna geus arasak, rék ditéang deui bari sakalian diala.

Diropéa tina sumber: artikel bermanfaat